Modules geven
Leren als een sociale activiteit werkt het best wanneer dit daadwerkelijk een sociale activiteit is: een gesprek tussen student & student of student & docent waarmee het onderwerp vanuit verschillende perspectieven belicht kan worden. Maar hoe kan je studenten stimuleren om actief mee te doen tijdens de modules? Hoe zorg je ervoor, dat je de tijd van de bijeenkomst waardevol gebruikt en studenten stimuleert om verder aan de slag te gaan na het college?
Waarom?
In het ontwerp van de module zijn de leeractiviteiten vastgelegd die nodig zijn om studenten bepaalde leeruitkomsten te laten ontwikkelen. Het leren van kennis en professionele vaardigheden gekoppeld met persoonlijke groei, vragen verschillende leeractiviteiten. Het is aan jou als docent om deze activiteiten zo uit te voeren en in te zetten dat studenten hierdoor zo veel mogelijk leren.
Leren is een sociale activiteit. Dit betekent dat een student veel dingen tot op zekere hoogte kan leren door zelfstudie, maar diepgaand begrip en effectieve probleemoplossing ontstaan in discussies met andere mensen. Daarom is het belangrijk de tijd te nemen om inzichten, meningen, ervaringen en twijfels van de studenten uit te wisselen. Werkgroepen en werkcolleges lenen zich hier natuurlijk goed voor, maar ook in hoorcolleges kun je als docenten studenten uitnodigen tot interactie met elkaar of met jou als docent.
Wat?
Verschillende type leeractiviteiten vragen een verschillende aanpak omdat de doelen vaak anders zijn. Door verschillende soorten leeractiviteiten in je module te gebruiken, leren de studenten de stof vanuit verschillende invalshoeken.
Leeractiviteiten kunnen we indelen op basis van doelen en vormen van interactie:
Zelfstandig nieuwe kennis verwerven [zelfstudie]
Zelfstandig nieuwe kennis verwerven is een belangrijke vaardigheid voor HBO-studenten. Het opdoen van nieuwe kennis kan op vele manieren: het lezen van literatuur, het maken opdrachten of het zelfstandig oefenen met praktijkproblemen of het doen van eigen veldonderzoek (zoals interviews) of literatuuronderzoek/ deskresearch.
Kennisoverdracht [hoorcollege]
Een hoorcollege kan een effectieve manier van onderwijs zijn, zeker voor grote groepen studenten . Je kunt verschillende strategieën bedenken om de inhoud over te brengen (zie Zelfstudie), in plaats van alleen zenden kun je colleges gebruiken om meer te focussen op het ondersteunen van het begrijpen, het bespreken van misconcepties en het toepassen van de nieuwe kennis in praktijksituaties.
Een mooi aanvulling hierop is een gastcollege door een externe expert over toegepaste kennis en ervaringen te organiseren.
Oefenen van vaardigheden en toepassen van kennis [werkcollege]
Werkcolleges geven studenten de mogelijkheid om samen of individueel te oefenen of kennis toe te passen bij opdrachten. De docent of andere ondersteuners zijn beschikbaar is om te helpen met vragen. Het toepassen van kennis in praktijksituaties (practica en beroepsopdrachten) is natuurlijk een belangrijke manier van leren van professionele vaardigheden.
Reflectie en feedback
Reflectie en (peer-)feedback zijn krachtige hulpmiddelen bij het leren van studenten. In elke leeractiviteit kun je hier aandacht aan besteden.
Hoe?
Online en on-campus activiteiten die in het ontwerp zijn opgenomen, worden door jou als docent ingekleurd. Hoe kun je de on-campus tijd optimaal gebruiken om studenten te activeren en kennis te integreren? Hoe zorg je dat de online leeractiviteiten ook daadwerkelijk tot leren leiden? De blended learning wave gaat pas rollen als jij als docent er de juiste invulling aangeeft. De rol van de docent is bij de verschillende activiteiten steeds anders en vraagt van jou al docent een andere voorbereiding en uitvoering:
Zelfstudie - Zelfstandig kennis verwerven (student <-> content)
Als docent heb je een belangrijke rol bij het ondersteunen met het ontwikkelen van zelfstudievaardigheden. Een aantal aandachtspunten hierbij zijn:
Duidelijke instructies
Geef altijd duidelijk aan wat studenten moeten voorbereiden én waarom. Bij zelfstudie is structuur cruciaal voor studenten, zodat de mentale energie in de stof en niet in onduidelijkheden gaat zitten.
Relevantie
Geef de studenten materiaal om online te studeren (video’s bekijken, artikelen lezen, een probleem oplossen, een online quiz maken etc.) dat relevant is voor de volgende bijeenkomst.
Afwisseling
Door het aanbieden van verschillende materialen en activiteiten leren studenten beter. Denk hier aan het kennisclips, literatuur, opdrachten maken of zelfstandig te oefenen met praktijkproblemen.
Meer dan kennisoverdracht
Zelfstandig kennis verwerven kan ook bij vaardigheden of persoonlijke groei. Studenten leren veel van mensen uit het werkveld, interviews met professionals of het organiseren van een werkbezoek. Hoe verder in de studie hoe meer studenten geacht worden zelfstandig kennis te verwerven. Bijvoorbeeld zoals het uitvoeren van een eigen veldonderzoek (zoals het houden van interviews) of literatuuronderzoek/deskresearch (zoals het zoeken van relevante wetenschappelijke artikelen). Om deze taken uit te voeren hebben studenten duidelijke instructies nodig.
Hoorcolleges - Het overdragen en verwerken van kennis [docent -> student]
Het online of on-campus college moet voortbouwen op de stof die de studenten zelfstandig hebben bestudeerd. Het is belangrijk dat studenten zien dat ze zich moeten voorbereiden om het college te kunnen volgen. Een aantal aandachtspunten voor colleges met als doel kennisoverdracht zijn:
Maak voorbereiding nuttig
Geef een korte samenvatting van de stof om de kennis te activeren, maar treed niet teveel in details. Als de theorie in het college nogmaals wordt uitgelegd, kan dit de motivatie voor zelfstudie negatief beïnvloeden; de voorbereiding van de student voelt dan als overbodig.
Geef studenten inbreng
Zorg voor voldoende interactieve werkvormen waardoor het er een duidelijk voordeel is voor studenten om deel te nemen aan het college ten opzichte van het bekijken van de opname. Hoe reageer je op vragen? Reageer je open en uitnodigend of krijgen studenten meer het gevoel dat je je ergert dat ze deze vraag stellen?
Wees verstaanbaar
Zorg dat de audio klopt en dat je studenten je – letterlijk – kunnen verstaan. Dit geldt niet alleen voor de geluidskwaliteit, maar ook voor je spreektempo en articulatie. Waarschijnlijk horen je studenten dit voor het eerst. Geef ze de tijd!
Stilte en reflectie
Je woorden moeten door de lucht reizen, worden omgezet in elektrische impulsen in de hersenen van de student zodat ze je kunnen ‘horen’ en dan moeten ze nog steeds logisch zijn, zodat je studenten begrijpen wat je zegt. Zorg voor pauzes tussen je zinnen – en vooral tussen verschillende onderwerpen. Laat studenten nadenken over wat ze hebben gehoord en dit voor zichzelf samenvatten.
Laat na een vraag voldoende tijd voor studenten om na te denken, geef niet meteen de eerste de beurt. Maar geef ook studenten die minder snel zijn tijd om een antwoord te formuleren. Dit is nog belangrijker bij online lessen.
Voorkom Death by Powerpoint
Het maken van een goede PowerPoint-presentatie is niet zo eenvoudig als het lijkt, waarschijnlijk ken je dat uit eigen ervaring. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat de capaciteit voor het verwerken van informatie beperkt, dus maakt je slides niet te vol. Kijk voor meer tips op deze pagina.
Werkcolleges- Het oefenen van vaardigheden en toepassen van kennis (student <-> student, docent <-> student)
Tijdens een werkgroep hebben studenten de mogelijkheid om onderling kennis uit te wisselen en deze toe te passen op opdrachten en praktijkproblemen. Of ze oefenen gezamenlijk met vaardigheden voor de beroepspraktijk. De rol van docent is hierbij ondersteunend en het aanzetten tot (zelf-)reflectie om op die manier de verankering van kennis en inzicht in eigen kunnen te vergroten. Een aantal aandachtspunten voor begeleiding van werkgroep of practica:
De juiste voorbereiding
Geef de studenten duidelijke instructies wat ze moeten kunnen of welke stof ze moeten beheersen, bijvoorbeeld door het maken van een quiz in Brightspace voordat ze in de werkgroep aan de slag kunnen. Laat ze ook weten welke opdrachten ze moeten maken, zodat ze zich daarop kunnen voorbereiden. Onduidelijkheid over wat er moet gebeuren gaat ten koste van de tijd en energie die er is voor het leren.
Zorg dat in de leeractiviteiten (zelfstudie of hoorcollege) voorafgaand aan de werkgroep of practicum ook de stof is behandeld die studenten moeten gaan toepassen.
Vergroot zelfredzaamheid
Het doel van de bijeenkomsten is de studenten voor te bereiden op de beroepspraktijk. Laat studenten daarom eerst met medestudenten overleggen, vragen stellen in een discussieforum en dan eventueel overgebleven vragen mee nemen naar een college, waar je dan als docent de mogelijkheid hebt om de vraag voor iedereen toe te lichten .
Geef gelegenheid voor diep leren
Iets uitleggen aan anderen is een geweldige manier om te leren, vooral als je iemand anders zijn/haar vraag moet beantwoorden en daarmee concepten in je eigen woorden moet uitleggen.
Laat de studenten om de beurt een sleutelbegrip/oefening presenteren aan de rest van de groep en vragen beantwoorden. Als het een oefening is, kunnen studenten uitleggen hoe ze het hebben opgelost en waar ze vastliepen.
Houd rekening met verschil tussen ontwerp en uitvoering
In het ontwerp van module wordt natuurlijk rekening gehouden met een logisch opbouw van theorie en opdrachten, maar wees als docent altijd alert op een eventuele mismatch tussen het ontwerp en de uitvoering. Studenten leren het meest van een uitdagend probleem wat ze nog niet eerder hebben opgelost. Van een te makkelijk probleem leert een student weinig en van een te moeilijk probleem kan een student gefrustreerd of gedemotiveerd
Als de studenten een nieuw probleem actief moeten oplossen, laat dan aan de hand van een voorbeeld zien hoe ze verder moeten. Dit geeft de student een startpunt en verlaagt de cognitieve belasting (worked example effect). Nadat studenten een probleem actief hebben opgelost, kun je:
- Verzamel van vragen en ‘vastgelopen’ momenten
- Het probleem samen met de studenten doorlopen
Op die manier verankeren de studenten de oplossingsstrategie beter en kunnen “toevalligheden” worden vermeden.
Reflectie en feedback (student <-> student, docent -> student)
Reflectie en feedback zijn essientiële onderdelen van het leerproces van studenten. In alle type leeractiviteiten zou idealiter aandacht zijn voor reflectie en feedback. Hoe kleiner de groep hoe makkelijker het is om studenten gericht feedback te geven. Maar ook tijdens een hoorcollege kun je reflectie en feedback een plek geven. Mogelijke werkvormen voor reflectie en feedback tijdens leeractiviteiten.
Samenvatting maken
Laat studenten na een stuk theorie voor zichzelf een samenvatting of een mindmap maken. Vraag af en toe een student om de samenvatting te delen met de groep of in groepjes.
Tentamenvragen of opdrachten bedenken
Het bedenken van tentamenvragen of opdrachten en uitwerkingen geeft inzicht in hoeverre studenten de concepten hebben begrepen en of ze alle belangrijke concepten hebben opgepakt.
Quizzen met open vragen
Quizzen met korte open antwoorden aan het eind van een college kunnen input geven voor het volgende college om misconcepties te bespreken.
Peerfeedback en selfassessment
Met FeedbackFruits kun je studenten het werk van zichzelf en van anderen laten beoordelen en van feedback laten voorzien.
