De wereld verandert in rap tempo. Hoe kunnen we als hogeschool opleiden voor de werknemer van de toekomst? Hoe maken we het onderwijs wendbaarder? En hoe kunnen we inspelen op een veranderende studentpopulatie?

Waarom?

Er zijn verschillende maatschappelijke ontwikkelingen die vragen om meer wendbare onderwijsprogramma’s:

1. Behoefte aan meer focus op studentsucces, met de nadruk op regie op eigen leren, persoonlijke ontwikkeling en studentwelzijn;
2. Behoefte aan een leven lang ontwikkelen met de wens van de student en werkende centraal, gefaciliteerd door (onder andere) flexibel onderwijs in verschillende vormen;
3. Behoeften van de veranderende arbeidsmarkt en samenleving die relevante, steeds meer multidisciplinaire en transdisciplinaire kennis en non-routinevaardigheden[1] eisen, maar ook extra-curriculaire activiteiten, stages en verbinding tussen onderwijs, onderzoek en praktijk.

Zowel OCW, de Vereniging Hogescholen, VSNU als SURF benadrukken de urgentie rondom een meer flexibel programma: Persoonlijke Leerpaden.

Ook de HvA en FDMCI erkennen de hierboven genoemde ontwikkelingen en behoeftes. Daarom zijn twee instellings-brede programma’s gestart die hierop aansluiten: Persoonlijke leerpaden en Goed Georganiseerd Onderwijs. FDMCI heeft een eigen visie op Persoonlijke Leerpaden geformuleerd die behalve de landelijke en de HvA-ontwikkelingen in lijn is met Het Fundament van de faculteit.

Wat?

Het bieden van persoonlijke leerpaden (PL) – voorheen vaker flexibilisering van het onderwijs genoemd – draait om het bieden van keuzes aan studenten zo dat zij binnen bepaalde kaders (bijv. studeerbaarheid, wet- en regelgeving) hun eigen leerpad kunnen kiezen binnen of buiten hun eigen opleiding. Binnen de HvA en FDMCI wordt op verschillende manieren vorm gegeven aan persoonlijke leerpaden:

HvA
De vragen ‘Wat is de stip op de horizon voor de HvA?’ en ‘Wat zijn de mogelijkheden om flexibel onderwijs aan te bieden?’ staan in de HvA visie op persoonlijke leerpaden centraal. Op basis van uitgebreid onderzoek heeft de HvA besloten de focus van het programma persoonlijke leerpaden te leggen op inhoud en tempo (twee uit de vijf dimensies geformuleerd door SURF, de andere drie zijn: niveau, vorm en achtergrond). Om dat te realiseren zullen opleidingen meer gezamenlijk op het mesoniveau (tussen de opleidingen) moeten optrekken in de curriculumontwikkeling. Dit vraagt om modulaire opleidingsstructuren, wat ook voordeel biedt bij het studeren in eigen tempo en het faciliteren van een leven lang ontwikkelen. Het inrichten van een modulair aanbod, brengt onderwijskundige én organisatorische uitdagingen met zich mee. Regelmatig wordt rondom deze vraagstukken aangegeven: flexibiliseren betekent standaardiseren.

FDMCI
Omdat FDMCI impact wil creëren op mens en wereld, en studenten wil opleiden tot (her)vormers van de toekomst in een snel veranderende (digitale) wereld[1], ligt bij ons binnen PL de focus op: Het bieden van een keuze tussen een diep en een breed persoonlijke leerpad voor studenten;

• diep: specialistische ontwikkeling van de student binnen de kern van de eigen opleiding om daarna vanuit een specialisme bij te kunnen dragen aan maatschappelijke vraagstukken.
• breed: een generalistische en interdisciplinaire en/of transdisciplinaire leerroute qua inhoud en kennisontwikkeling. FDMCI richt zich op het bijdragen aan oplossingen voor complexe maatschappelijke vraagstukken die altijd vragen om inbreng en samenwerking van meerdere disciplines.

Daarnaast worden er actief innoverende experimenten aangegaan zoals try-storming en het bewandelen van onontgonnen wegen.

Hoe?

Er zijn vier scenario’s voorgesteld als basis voor gesprek en besluitvorming in het FMT. Deze scenario’s zijn niet uitputtend maar sluiten wel aan bij herkenbare en deels bestaande initiatieven van PL binnen de HvA, bij andere hogescholen én bij buitenlandse partnerscholen. Elk scenario biedt flexibiliteit op inhoud en alle scenario’s zijn ontworpen op mesoniveau: ze stimuleren en realiseren flexibilisering tussen opleidingen en/of lectoraten.

1. Trans-disciplinaire minoren

Minoren van 15 of 30 ECTS waarin oplossingen voor (urgente) maatschappelijke vraagstukken centraal staan. Het doe is fundamenteel anders denken te ontwikkelen waardoor nieuwe percepties ontstaan.  Er is (vaak) geen definitief eindproduct. Kenniscreatie is belangrijk.

2. Electives

Opleidingen bieden standaard een vrije ruimte van 15 ECTS in het programma. Student dient zelf een voorstel in. Kern: naast het ontwikkelen van de competenties van eigen opleiding, ontwikkelt student zich op een ander thema, bijv. duurzaamheid, tech of ethiek.

De student stelt persoonlijke leerdoelen op. De vorm is vrij.

3. FDMCI-project blok/semester

Ruimte in het programma van meerdere opleidingen die kan variëren van een week tot een semester. Studenten uit verschillende opleidingen werken samen. Voorbeelden zijn: multidisciplinaire samenwerking in een project, echte opdrachten van bedrijven en lectoraten, ‘deep dive’ in het vakgebied van FDMCI.

4. FDMCI-afstudeervariant

Dit scenario komt voort uit de eisen van de creatieve sector. Het gaat om een meesterproef waarin studenten uit verschillende opleidingen afstuderen.  Dit kan in verschillende vormen zoals: project, product, onderzoek, onderneming, opdracht bij een lectoraat. Het vraagstuk en de samenwerking is inter- of trans-disciplinair.

Concrete stappen in 2022-23
In het studiejaar 2022-23 starten binnen FDMCI twee nieuwe trans-disciplinaire minoren (scenario 1): Urban Interaction Design en Het internet is stuk, maar we gaan het repareren. We zijn daarnaast bezig met een nadere verkenning van electives (scenario2). Het HvA-programma Persoonlijke leerpaden heeft de Ontwikkelagenda Persoonlijke leerpaden geformuleerd. Het gaat opleidingen helpen in het faciliteren van PL op de terreinen van onderwijs, onderwijsorganisatie, integraal beleid en stimuleren/advies.