Sociale Binding
Diep leren en begrijpen kan alleen plaatsvinden als studenten zich veilig voelen, als de hersenen zich in een ontspannen en open toestand bevinden. En dat is niet het geval als gevoelens van er niet bij horen en onveilig zijn. Sociale binding en openheid in de klas leggen zo de basis voor leren.
Waarom?
Mensen zijn sociale dieren, het behoren tot een groep is wat onze overlevingskans en ons succes heeft vergroot. Sociale binding door emotionele nabijheid van en vertrouwen in andere mensen geeft ons een gevoel van verbondenheid en veiligheid. Een tegengestelde situatie van sociale uitsluiting wordt gekenmerkt door gevoelens van wantrouwen, angst en ongerustheid, mogelijk zelfs pesten en een inherent gevoel van ‘ik ben niet veilig’. Ik hoor hier niet thuis.’
Wat?
Leren is meer dan het ontvangen van cognitieve kennis over het onderwerp. Leren is samen zijn met anderen, levendig verschillende meningen bespreken, brainstormen over en oplossen van complexe problemen. Je als student verbonden voelen met de opleiding heeft een positieve impact op het studentsucces. Deze verbondenheid bestaat uit drie typen interactie:
1. Student-student interactie
Leren van elkaar is een krachtig manier om diep leren tot stand te brengen. Uitleggen aan een ander maakt het begrip van de stof beter. En door de verbinding tussen studenten wordt de motivatie verhoogd. Studenten moeten elkaar als ‘mens’ zien door echte en eerlijke gesprekken.
Samenwerken is echter niet vanzelfsprekend: studenten moeten leren samenwerken en samenwerken in groepen. Hier zijn enkele dingen die je kunt doen om dit te ondersteunen
- Structureer positieve onderlinge afhankelijkheid, zodat het succes van één student een positief effect heeft op de rest van de groep
- Benadruk individuele verantwoordelijkheid: elke student is verantwoordelijk voor
- zijn eigen leerproces en
- het helpen van de andere groepsleden om te slagen.
- Stimuleer sociale interactie buiten de inhoud om, zodat studenten elkaar ook persoonlijk leren kennen
- Laat ruimte voor gezelligheid: gun de studenten wat tijd om te wennen aan de setting en de groepsgenoten. Doe dit vooral in online-sessies
- Creëer ruimte voor open en constructieve feedback
- In groepswerk zullen onvermijdelijk conflicten ontstaan. Dit is normaal. Des te belangrijker is het dat je de ruimte en mogelijkheid creëert waar studenten er open over kunnen praten.
2. Student-docent interactie
Een positieve en verbonden relatie met de docent, ondersteunt het leren sterk. Studenten leren weinig van mensen die ze niet mogen. Een positieve persoonlijke relatie, met empathie en warmte, tussen student en docent en niet-directief lesgeven leveren de beste leerresultaten op (Cornelius-White, J.H.D., 2007)
Een goede docent-student relatie leidt tot betere resultaten in kritisch en creatief denken, verbale en wiskundige vaardigheden.
Om kritische, diepgaande discussies mogelijk te maken en studenten vragen te durven stellen, heeft men een klasomgeving nodig die gekenmerkt wordt door vertrouwen, nieuwsgierigheid en bereidheid om zich open te stellen en kwetsbaar te zijn (“ik begrijp dit niet”). Dit veilige klimaat wordt voor een belangrijk deel vormgegeven door de interactie tussen student en docent.
3. Student-leerinhoud
Bij sociale binding denk je wellicht niet aan leermaterialen of de leerinhoud. De leeromgeving én de leerinhoud zijn echter niet los van elkaar de zien. De gemeenschappelijke interesse in het onderwerpen kan al een band geven. En opdrachten en vraagstukken die studenten met elkaar bespreken kunnen bijdragen aan goede student-student interactie.
Betekenisvolle interactie met het leermateriaal laat de studenten de relevantie zien van wat ze leren. Gebruik maken van persoonlijke ervaring en praktijkvoorbeelden door de docent of medestudenten helpen om de leerstof voor de studenten ‘echt’ te maken
Hoe?
De kleine dingen tellen. Besteed wat tijd (vóór) elke les om met de studenten contact te maken. Hoe gaat het met hen? Laat ze weten dat je belangstelling voor hen hebt.
Zorg in je klaslokaal voor een veilig klimaat waarin feedback, discussie en uitwisseling van ideeën een belangrijk onderdeel zijn van de bijeenkomst.
