Uit wetenschappelijk onderzoek weten we steeds beter hoe mensen leren. Toch gebruiken veel studenten leerstrategieën die helemaal niet zo effectief zijn, zoals het meermaals lezen of het markeren van teksten en het stampen van stof een avond van tevoren. Maar welke leerstrategieën werken wel? En hoe leren we die aan studenten?

Hoe stimuleer je effectieve leerstrategieën bij studenten?

Effectieve leerstrategieën zetten aan tot het actief verwerken van de leerstof, leren is écht een werkwoord. Lees meer hierover op https://didactiefonline.nl/artikel/leren-voor-luiaards

De voorkeuren die we hebben voor bepaalde leerstrategieën komen niet altijd overeen met de effectiviteit daarvan. We vinden het bijvoorbeeld lastig om geconfronteerd te worden met dingen die we nog niet weten als we onszelf toetsen. Ook kosten effectieve leerstrategieën vaak meer moeite: we moeten actief met de leerstof aan de gang!

Het aanleren van een effectieve leerstrategie (metacognitief) werkt het beste door de strategie te koppelen aan concrete leerstof (cognitieve strategie), in de les. Bespreek bijvoorbeeld met jouw studenten hoe zij het maken van het huiswerk aangepakt hebben (proces) en hoe zij zich gaan voorbereiden op de toets. Oefen in de les met leerstrategieën en doe ze voor.

In de praktijk

Geef studenten opdrachten waardoor ze met effectieve leerstrategieën oefenen zoals:

• Activeren van voorkennis met een instaptoets
  Geef studenten een instaptoets in Brightspace om te bepalen waar ze staan. Voorkennis geeft betekenis aan nieuwe informatie en geeft een kapstok waaraan de leerstof opgehangen kan worden. Als docent krijg je op deze manier inzicht in eventuele kennishiaten van je studenten.
• Spreiden van leermomenten
  Laat studenten na het lezen van een hoofdstuk een deel van (eenvoudige) oefeningen maken en pas een week later de (moeilijke) oefeningen. Dit heet ook wel het spacing effect: leren, vergeten en herhalen zorgt voor beter onthouden. Tussentijdse feedback op een opdracht zorgt dat studenten regelmatig met de opdracht bezig zijn in plaats van het tot het laatste moment laten liggen.
• Toetsen als leerstrategie
  Geef studenten formatieve toetsen als oefening. Vraag studenten om de toets te maken zonder eerst de stof weer te lezen, informatie actief ophalen (retrieval practice) is veel effectiever dan het opnieuw lezen van leerstof. Formatieve evaluatie en feedback kan studenten aanzetten om de stof regelmatig te herhalen. Als docent kun je op basis van de toetsen zien welke onderwerpen nog meer aandacht nodig hebben.
• Herkneden van de leerstof tot een nieuw bijproduct
  Denk bijvoorbeeld aan het maken van een mindmap, het plaatsen van kennis in een tabel, samenvatten in eigen woorden, zelf verklaren of elkaar laten uitleggen of presenteren. De producten van studenten zijn een mooie aanleiding om een college mee te starten om leerstof te herhalen.
• Variatie in oefening
  ‘Mix & shake’: het helpt wanneer je tijdens het oefenen moet nadenken welke oplossingsstrategie je in moet zetten. Doe dus niet vijf keer achter elkaar dezelfde oefening, maar wissel verschillende oefentypen en leerstofonderdelen met elkaar af (interleaving). Dit is een goede strategie mits de oefeningen niet te complex zijn en er voldoende voorkennis aanwezig is. Daag studenten actief uit om hun leerstrategieën te oefenen, zodat ze niet altijd voor dezelfde strategie kiezen.